|
|
|
Altay (Spor Kulübü)
KURULUŞ ÖYKÜSÜ İkinci Meşrutiyet (1908)’e kadar Türkiye’de spor yapmak hem padişah yönetiminin baskısı, hem de muhafazakarların tutumu nedeniyle hemen hemen olanaksız gibiydi. Spor yapanlar o dönemde pederşahi bir zihniyetle ayıplanırdı. Türkiye’ de modern beden eğitimi öncüsü Selim Sırrı Tarcan, 1919 yılında sporu geliştirmek amacıyla bir salon açmak için İzmir’e geldi. Onun bu girişimi “Sarıklılar” olarak tabir edilen aşırı muhafazakarlar tarafından engellendi. Selim Sırrı Tarcan, salon açamamasına rağmen, o dönemde Vali Rahmi Bey, Necati Bey ve Vasıf Çınar Bey’le görüştü. Tarcan’ın spor sevgisi aşısı sonucu Rum ve Ermeniler ile diğer azınlığın da etkinliği nedeniyle artık Türk gençleri spor yapma gereğini duymaya başladı. Türkiye’de futbol ilk kez Rum, Ermeni, İngiliz ve İtalyanlar tarafından 1898 yılında oynandı. 1905 yılında ise Amerikan Koleji’nde eğitim gören Talat Erboy, orada okuyan iki arkadaşı Şerif Remzi Reyent ve Sabri Süleymanoviç’i de yanına alarak yabancı öğrencilerle birlikte futbol oynamaya başladı. Ne yazık ki bu üç Türk genci, İstibdat Devri’nin karanlık günlerinde Kamil Paşa’nın baskısı sonucu Amerikan Kolejinden çıkarılırken, Talat Erboy eğitimini tamamlamak üzere İngitere’ye gönderildi. 2 yıl İngiltere’de kalan Erboy, futbolun beşiği sayılan İngiltere’de futbolunu geliştirdi. Altay, 16 Ocak 1914'te Altay İdman Yurdu adı altında kurulmuştur. O devirde; İzmir'de Rum, Ermeni ve İtalyanların etkisi önemli bir sorundu. Devrin Valisi Rahmi Bey, Vasıf Çınar Bey ile Necati Beye "Şark İdadisi" isminde bir okul açtırdı. Amaç, Rumların ve diğer azınlığın etkinliğini kırmaktı. Bu amaç uğruna 16 Ocak 1914 yılında Altay İdman Yurdu sportif faaliyetlere başladı. Yunan, Ermeni ve İtalyan takımlarıyla yaptığı maçlarda başarılı sonuçlar aldı. 14 Ekim 1925 günü Mustafa Kemal Atatürk İzmir'e gelir ve kulübü ziyaret eder. Altay'ın 9 Eylül kupasını gören Atatürk, "Aferin çocuklar, kupa da kazanmışlar" der. Altay'ın spor faaliyetlerini dinledikten sonra Atatürk kulüp defterine şunları yazarak imzalar: "Altay Spor Kulübünde tanıdığım gençlik iftihara şayandır. Bu gençlik muvacehesinde istikbalin kuvveti ve saadeti en bariz görülmektedir." NEDEN BÜYÜK ALTAY ALTAY, Türk sporunun aynası ve tarihidir. İzmir’de sporun öncülüğünü yaparken İkinci Meşrutiyet’ten sonra hürriyet kıvılcımı Altay’da atılmıştır. Siyah-beyazlı gençler, Rum, Ermeni ve diğer azınlıkların politik, ekonomik, sportif baskılarına karşı ilk bayrağı açtılar. Böylelikle Türk gençliğini, “Gavur İzmir” adını çıkaran Rum ve Ermeni toplumlarıyla, İzmir’deki Rum metropoliti Hiristosmos ve avanesine karşı uyandırdılar. Milliyetçilik bilinçlenmesine önayak olan Necati Bey ile Vasıf Çınar Bey, İttihat ve Terakki Cemiyeti’nde Celal Bayar ile kol kola omuz omuza mücadele ettiler. İzmir’in işgali sırasında ilk kurşunu sıkan şehit gazeteci Osman Nevres’in (Hasan Tahsin) arkadaşları Necati Bey ve Vasıf Çınar Bey, hürriyet kıvılcımını işte böyle ateşlediler. Hasan Tahsin’in vatan sevgisi ve hürriyet aşkı ”İzmir’e Doğru” isimli gazetede de sürdü. Şark Gazetesi sahibi Halil Zeki Osman Bey, Fahrettin Altay Paşa, Şükrü Saraçoğlu Bey, Baha Esat Tekant Bey ve Mahmut Esat Bozkurt Beyleri sinesinde yetiştirmiş. Altay, yalnız sporumuzun gururu değil, Türk milli mücadelesinin de atar damarı oldu. 9 Eylül 1922 tarihinde şanlı ordumuz Yunanistan kuvvetlerini püskürtürken sonra, soyadını Altay’dan alan süvari alayı ile İzmir’e giren Fahrettin Altay Paşa, Konak’taki vilayet binasına Türk Bayrağı’nı astıran kumandan olmuştur. 23 Nisan 1920’de ilk Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde mebuslarıyla Atatürk’ün yanına koşan, onunla Cumhuriyet’in koruyucusu olan Altay, çok partili hayata geçişte de tarihte yerini alıp Demokrat Parti’nin kuruluşunda önemli rol oynadı. Altay’ın kalesini koruyan Başbakan Adnan Menderes, Altaylılar’a İttihat ve Terakki Cemiyeti’nde kucak açan Celal Bayar ile kader birliği yaptı. Menderes’in futbol oynadığı yıllarda kulübün başkanı, şimdiki AP’nin kurucularından olan Şinasi Osma’nın babası gazeteci Halil Zeki Bey’dir. Yine Altay formasını şerefle giymiş Refik Şevket İnce, Danyal Akbel, Sebati Acun ve Muzaffer Balaban da Demokrat Parti safhalarında yer almıştı. CHP’nin başkanı Şükrü Saraçoğlu, 1924 Paris Olimpiyatları’nda Türk Milli Takım formasını giyen CHP’li Said Odyak, Şerif Remzi Reyent, Ruhi Soyer ve Dündar Soyer, Altay için ayrı bir gurur kaynağıdır. Altaylı olmakla, her kuyak için büyük bir övünç kaynağıdır. Gelecek kuşaklar da dedelerinin, babalarının, ağabeylerinin sönmeyen meşalesini taşıyacaktır. İşte “Büyük ALTAY” sözü, yalnız spor sahalarındaki başarıdan dolayı değil, hürriyet kıvılcımını ateşleyen , milliyetçilik ruhunu yaşatan, milliyetçilik bilincini yerleştiren, milli mücadelede canını ortaya koyan, Kurtuluş Savaşı’nda destanlar yaratan, Cumhuriyet döneminde hizmetten hizmete koşan, Atatürk Devrimleri’ni koruyan, yaşatan evlatlarının eserinden dolayı söylendi. İLKLERİN TAKIMI ALTAY Altay, futbol tarihimizde deplasmanda maç oynayan ilk Türk takımıdır. 15 kez İzmir şampiyonluğu yaşayan tek İzmir takımıdır. Kendi bünyesinden iki kulüp daha çıkaran (Altınordu-Göztepe) ilk Türk takımıdır. Altaylı Hamit Aslan, İzmir’in ilk milli futbolcusudur. Altaylı Said Odyak, İzmir’in ilk milli atletidir. Eski adı Fuar Şehirleri kupası olan UEFA Kupası’na katılan ilk Türk Takımı Altay’dır. – Fenerbahçe, Galatasaray ve Beşiktaş’ın ilk üç geleneğini bozan ilk takım Altay’dır. – Türkiye Kupası’nı, bu üç takım dışında kazanan ilk ekip Altay’dır. – Türk futboluna yeni sistemleri getiren ilk isim Altaylı Vahap Özaltay’dır. Lig Tarihi İzmir Futbol Ligi Altay Spor Kulübü İzmir Futbol Ligi'nde büyük varlık göstermiş ve ezeli rakipleri Altınordu'nun 6, Göztepe ve İzmirspor'un 5 ve Karşıyaka'nın 4 şampiyonluğuna karşı 14 şampiyonlukla İzmir futbolunun en büyüğü olmuştur. İzmir Futbol Ligi'nde 1923-24, 1924-25, 1927-28, 1928-29, 1930-31, 1933-34, 1936-37, 1940-41, 1945-46, 1947-48, 1950-51, 1953-54 yıllarında 12 şampiyonluk alan Altay, İzmir futbolunda profesyonelliğe geçildikten sonra da 1956-57 ve 1957-58 sezonlarında şampiyonluklarını sürdürmüştür. İzmir Ligi'nin 1937-38 sezonunun şampiyonu Üçok takımı Millî Küme'de İstanbul takımlarına karşı daha başarılı olunabilmesini teminen birleştirilen Altay, Altınordu ve Bucaspor kulüplerinden oluşmuştur. Türkiye Futbol Birinciliği'nde Altay Türkiye'deki ilk millî futbol şampiyonası olan Türkiye Futbol Birinciliği, 1924 yılında ilk kez düzenlendiğinde İzmir şampiyonu olan Altay İdman Yurdu katılmıştır. 1934 ile 1951 yıllarında Final Grubu'nda ikinci olarak Türkiye ikincisi olma başarısı göstermiştir. Profesyonel liglerde Altay Profesyonel liglerdeki en iyi derecesi 3 kez elde ettiği 3.lüktür. 41 sezonla lige en çok katılan 6. takımdır. 1959 yılında düzenlenen ilk profesyonel millî ligde A Grubu 3.'sü olan Altay 1961-62 sezonunda üç büyüklerin ardından dördüncü olmuş, 1969-70 sezonunda ise sekizinci ve dokuzuncu sıralarda kalan Beşiktaş ve Galatasaray'ı geride bırakarak üçüncü olmuş; 1976-77 sezonunda yine bu iki takımı gerisinde bırakarak aynı dereceye ulaşmıştır. 1980'li yılların başında bunalıma giren Altay 1982-83 sezonunda ligdeki 25. sezonunda ilk kez küme düşmüş, 1983-84 sezonunda 1. Ligde Şampiyon olarak bir yıl aradan sonra tekrar Süper Lige yükselmiştir. 1989-90 sezonunda ikinci kez küme düşen Altay yine bir sezon aradan sonra 1990-91 sezonunda 1. Ligde Şampiyon olarak Süper Lige yükselmiştir. 1990'lı yılların sonunda İzmir takımlarının futbolda girdikleri kriz Altay'ı da etkilemiş ve siyah-beyazlı takım 1999-2000 sezonunda küme düşmüştür. 2001-02 sezonunda 1. Ligde 3. kez Şampiyon olarak Süper Lige yükselmiştir. 2002-03 sezonunda bir kez daha 1. Ligde boy gösteren takım aynı sezon küme düşmüş ve bir daha yükselememiştir. 2010-11 sezonunda 1. Ligden 2. Lige düşen takım, 2014-15 sezonunda 3. Lige düştü. 2016-17 sezonunda 3. Ligde grubunu 2. sırada tamamlayan Altay, 2. Lige yükselmek için Play Off oynamaya hak kazandı. Play Off yarı finalinde Çorum FK'yı geçen Altay, final maçında Kocaelispor'u penaltılarla yenerek 2. Lige yükseldi. 2017-18 sezonunda 2. Lig Beyaz Grupta Şampiyon olarak 1. Lige yükseldi. 3 sezon boyunca 1. Ligde mücadele eden Altay 2020-2021 sezonunu 5. sırada bitirdi ve play-off turunda yarı finalde İstanbulspor'u final maçında ise Altınordu'yu 1-0 mağlup ederek 18 sezon aradan sonra Süper Lige şampiyon olarak yükseldi. Altay, profesyonel liglerin kurulduğundan bu yana (1959) 62 sezon boyunca profesyonel liglerde mücadele eden 7 takımdan biridir. Türkiye Kupası'nda Altay Türkiye Kupası'nda 7 kez final oynayıp 2 kez kazanan Altay Spor Kulübü aynı zamanda bu kupayı Anadolu'ya taşıyan ilk takımdır. 1963-64 sezonunda oynanan Türkiye Kupası final maçının ilk ayağında Galatasaray ile 0-0 berabere kalan Altay, ikinci maçın tarihinin Futbol Federasyonu tarafından değiştirilmesine tepki göstererek rövanş maçına çıkmamış ve Galatasaray'a hükmen mağlup olmuştur. 1966-67 yılında ikinci kez finale yükselen takım ezeli rakiplerinden Göztepe ile 2-2 berabere kalmasına rağmen, dönemin uygulaması nedeniyle kura ile ilk şampiyonluğunu kazanmıştır. Bir sonraki sezon da finale yükselen Altay rövanşta Fenerbahçe'yi 1-0 yenmesine karşın, ilk maçı 2-0 kaybettiği için ikinci olmuştur. 1971-72 sezonunda finalde Eskişehirspor'a kaybeden Altay, 1978-79 sezonunda bir kez daha Fenerbahçe'yle karşı karşıya gelip ilk maçı 2-1 kazandıysa da, rövanşı 2-0 kaybederek yine ikincilikte kalmıştır. Bir sezon sonra Galatasaray'ı 1-0 ve 1-1 ile geçerek hem tarihinde ikinci kez Türkiye Kupası şampiyonu olmuş, hem de 1964 sezonundan kalma hesabı da kapatmıştır. 1985-86 sezonunda 7. kez final oynayan siyah beyazlılar Bursaspor'a 2-0 yenilmişlerdir. Altay, Türkiye Kupası'nın en başarılı 5. takımı olma unvanını korumaktadır. Cumhurbaşkanlığı Kupası'nda Altay 1966-67 sezonunun Türkiye Kupası şampiyonu Altay aynı sezonun Lig şampiyonu Beşiktaş'a 29 Haziran 1967'de 1-0 yenildi. 1979-80 sezonunda aynı unvanla çıktığı kupada bu defa Trabzonspor'a 3-0 yenildi. Başbakanlık Kupası'nda Altay 1971-72 sezonunda finalde Türkiye Kupası'nı kaptırdığı Lig ikincisi Eskişehirspor'a bu kupada da yenilen Altay 1978-79 ve 1985-86 sezonlarında ise Galatasaray'a karşı kaybetti. TSYD Kupası'nda Altay TSYD İzmir şubesi tarafından düzenlenen kupada, 2012 yılında aldığı son kupa ile bu kupayı 18 kez müzesine götürmüştür. Bu kupayı en fazla kazanan İzmir takımıdır. Avrupa Kupaları Tarihi UEFA Kupası'nda ilk kez mücadele eden Türk takımı Altay'dır. Aynı zamanda Kupa Galipleri Kupası'na katılan ilk Anadolu kulübü yine Altay Spor Kulübü'dür. UEFA Kupası ve Kupa Galipleri Kupası'nda üçer kez, Balkan Kupası'nda 2 kez ve Inter-Toto Kupası'nda 1 kez olmak üzere, 9 sezon Türkiye'yi Avrupa'da temsil etmiştir. 1918 yılında Altay, İtalyan kulübü Garibaldi'ye karşı yaptığı karşılaşmayı 10-0 gibi bir skorla kazanınca buna çok sinirlenen İtalyan General Konsolosluğu, Garibaldi Futbol Kulübü'nün faaliyetine son verir. Bu konu 26 defa okunmuştur. 
|
Altay Spor Kulübü, 16 Ocak 1914'te İzmir'de Altay İdman Yurdu adıyla kurulan, özellikle futbol dalında etkinlik gösteren spor kulübüdür.
