|
|
|
Altay (Spor Kulübü)
KURULUS ÖYKÜSÜ Ikinci Mesrutiyet (1908)’e kadar Türkiye’de spor yapmak hem padisah yönetiminin baskisi, hem de muhafazakarlarin tutumu nedeniyle hemen hemen olanaksiz gibiydi. Spor yapanlar o dönemde pedersahi bir zihniyetle ayiplanirdi. Türkiye’ de modern beden egitimi öncüsü Selim Sirri Tarcan, 1919 yilinda sporu gelistirmek amaciyla bir salon açmak için Izmir’e geldi. Onun bu girisimi “Sariklilar” olarak tabir edilen asiri muhafazakarlar tarafindan engellendi. Selim Sirri Tarcan, salon açamamasina ragmen, o dönemde Vali Rahmi Bey, Necati Bey ve Vasif Çinar Bey’le görüstü. Tarcan’in spor sevgisi asisi sonucu Rum ve Ermeniler ile diger azinligin da etkinligi nedeniyle artik Türk gençleri spor yapma geregini duymaya basladi. Türkiye’de futbol ilk kez Rum, Ermeni, Ingiliz ve Italyanlar tarafindan 1898 yilinda oynandi. 1905 yilinda ise Amerikan Koleji’nde egitim gören Talat Erboy, orada okuyan iki arkadasi Serif Remzi Reyent ve Sabri Süleymanoviç’i de yanina alarak yabanci ögrencilerle birlikte futbol oynamaya basladi. Ne yazik ki bu üç Türk genci, Istibdat Devri’nin karanlik günlerinde Kamil Pasa’nin baskisi sonucu Amerikan Kolejinden çikarilirken, Talat Erboy egitimini tamamlamak üzere Ingitere’ye gönderildi. 2 yil Ingiltere’de kalan Erboy, futbolun besigi sayilan Ingiltere’de futbolunu gelistirdi. Altay, 16 Ocak 1914'te Altay Idman Yurdu adi altinda kurulmustur. O devirde; Izmir'de Rum, Ermeni ve Italyanlarin etkisi önemli bir sorundu. Devrin Valisi Rahmi Bey, Vasif Çinar Bey ile Necati Beye "Sark Idadisi" isminde bir okul açtirdi. Amaç, Rumlarin ve diger azinligin etkinligini kirmakti. Bu amaç ugruna 16 Ocak 1914 yilinda Altay Idman Yurdu sportif faaliyetlere basladi. Yunan, Ermeni ve Italyan takimlariyla yaptigi maçlarda basarili sonuçlar aldi. 14 Ekim 1925 günü Mustafa Kemal Atatürk Izmir'e gelir ve kulübü ziyaret eder. Altay'in 9 Eylül kupasini gören Atatürk, "Aferin çocuklar, kupa da kazanmislar" der. Altay'in spor faaliyetlerini dinledikten sonra Atatürk kulüp defterine sunlari yazarak imzalar: "Altay Spor Kulübünde tanidigim gençlik iftihara sayandir. Bu gençlik muvacehesinde istikbalin kuvveti ve saadeti en bariz görülmektedir." NEDEN BÜYÜK ALTAY ALTAY, Türk sporunun aynasi ve tarihidir. Izmir’de sporun öncülügünü yaparken Ikinci Mesrutiyet’ten sonra hürriyet kivilcimi Altay’da atilmistir. Siyah-beyazli gençler, Rum, Ermeni ve diger azinliklarin politik, ekonomik, sportif baskilarina karsi ilk bayragi açtilar. Böylelikle Türk gençligini, “Gavur Izmir” adini çikaran Rum ve Ermeni toplumlariyla, Izmir’deki Rum metropoliti Hiristosmos ve avanesine karsi uyandirdilar. Milliyetçilik bilinçlenmesine önayak olan Necati Bey ile Vasif Çinar Bey, Ittihat ve Terakki Cemiyeti’nde Celal Bayar ile kol kola omuz omuza mücadele ettiler. Izmir’in isgali sirasinda ilk kursunu sikan sehit gazeteci Osman Nevres’in (Hasan Tahsin) arkadaslari Necati Bey ve Vasif Çinar Bey, hürriyet kivilcimini iste böyle ateslediler. Hasan Tahsin’in vatan sevgisi ve hürriyet aski ”Izmir’e Dogru” isimli gazetede de sürdü. Sark Gazetesi sahibi Halil Zeki Osman Bey, Fahrettin Altay Pasa, Sükrü Saraçoglu Bey, Baha Esat Tekant Bey ve Mahmut Esat Bozkurt Beyleri sinesinde yetistirmis. Altay, yalniz sporumuzun gururu degil, Türk milli mücadelesinin de atar damari oldu. 9 Eylül 1922 tarihinde sanli ordumuz Yunanistan kuvvetlerini püskürtürken sonra, soyadini Altay’dan alan süvari alayi ile Izmir’e giren Fahrettin Altay Pasa, Konak’taki vilayet binasina Türk Bayragi’ni astiran kumandan olmustur. 23 Nisan 1920’de ilk Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde mebuslariyla Atatürk’ün yanina kosan, onunla Cumhuriyet’in koruyucusu olan Altay, çok partili hayata geçiste de tarihte yerini alip Demokrat Parti’nin kurulusunda önemli rol oynadi. Altay’in kalesini koruyan Basbakan Adnan Menderes, Altaylilar’a Ittihat ve Terakki Cemiyeti’nde kucak açan Celal Bayar ile kader birligi yapti. Menderes’in futbol oynadigi yillarda kulübün baskani, simdiki AP’nin kurucularindan olan Sinasi Osma’nin babasi gazeteci Halil Zeki Bey’dir. Yine Altay formasini serefle giymis Refik Sevket Ince, Danyal Akbel, Sebati Acun ve Muzaffer Balaban da Demokrat Parti safhalarinda yer almisti. CHP’nin baskani Sükrü Saraçoglu, 1924 Paris Olimpiyatlari’nda Türk Milli Takim formasini giyen CHP’li Said Odyak, Serif Remzi Reyent, Ruhi Soyer ve Dündar Soyer, Altay için ayri bir gurur kaynagidir. Altayli olmakla, her kuyak için büyük bir övünç kaynagidir. Gelecek kusaklar da dedelerinin, babalarinin, agabeylerinin sönmeyen mesalesini tasiyacaktir. Iste “Büyük ALTAY” sözü, yalniz spor sahalarindaki basaridan dolayi degil, hürriyet kivilcimini atesleyen , milliyetçilik ruhunu yasatan, milliyetçilik bilincini yerlestiren, milli mücadelede canini ortaya koyan, Kurtulus Savasi’nda destanlar yaratan, Cumhuriyet döneminde hizmetten hizmete kosan, Atatürk Devrimleri’ni koruyan, yasatan evlatlarinin eserinden dolayi söylendi. ILKLERIN TAKIMI ALTAY Altay, futbol tarihimizde deplasmanda maç oynayan ilk Türk takimidir. 15 kez Izmir sampiyonlugu yasayan tek Izmir takimidir. Kendi bünyesinden iki kulüp daha çikaran (Altinordu-Göztepe) ilk Türk takimidir. Altayli Hamit Aslan, Izmir’in ilk milli futbolcusudur. Altayli Said Odyak, Izmir’in ilk milli atletidir. Eski adi Fuar Sehirleri kupasi olan UEFA Kupasi’na katilan ilk Türk Takimi Altay’dir. – Fenerbahçe, Galatasaray ve Besiktas’in ilk üç gelenegini bozan ilk takim Altay’dir. – Türkiye Kupasi’ni, bu üç takim disinda kazanan ilk ekip Altay’dir. – Türk futboluna yeni sistemleri getiren ilk isim Altayli Vahap Özaltay’dir. Lig Tarihi Izmir Futbol Ligi Altay Spor Kulübü Izmir Futbol Ligi'nde büyük varlik göstermis ve ezeli rakipleri Altinordu'nun 6, Göztepe ve Izmirspor'un 5 ve Karsiyaka'nin 4 sampiyonluguna karsi 14 sampiyonlukla Izmir futbolunun en büyügü olmustur. Izmir Futbol Ligi'nde 1923-24, 1924-25, 1927-28, 1928-29, 1930-31, 1933-34, 1936-37, 1940-41, 1945-46, 1947-48, 1950-51, 1953-54 yillarinda 12 sampiyonluk alan Altay, Izmir futbolunda profesyonellige geçildikten sonra da 1956-57 ve 1957-58 sezonlarinda sampiyonluklarini sürdürmüstür. Izmir Ligi'nin 1937-38 sezonunun sampiyonu Üçok takimi Millî Küme'de Istanbul takimlarina karsi daha basarili olunabilmesini teminen birlestirilen Altay, Altinordu ve Bucaspor kulüplerinden olusmustur. Türkiye Futbol Birinciligi'nde Altay Türkiye'deki ilk millî futbol sampiyonasi olan Türkiye Futbol Birinciligi, 1924 yilinda ilk kez düzenlendiginde Izmir sampiyonu olan Altay Idman Yurdu katilmistir. 1934 ile 1951 yillarinda Final Grubu'nda ikinci olarak Türkiye ikincisi olma basarisi göstermistir. Profesyonel liglerde Altay Profesyonel liglerdeki en iyi derecesi 3 kez elde ettigi 3.lüktür. 41 sezonla lige en çok katilan 6. takimdir. 1959 yilinda düzenlenen ilk profesyonel millî ligde A Grubu 3.'sü olan Altay 1961-62 sezonunda üç büyüklerin ardindan dördüncü olmus, 1969-70 sezonunda ise sekizinci ve dokuzuncu siralarda kalan Besiktas ve Galatasaray'i geride birakarak üçüncü olmus; 1976-77 sezonunda yine bu iki takimi gerisinde birakarak ayni dereceye ulasmistir. 1980'li yillarin basinda bunalima giren Altay 1982-83 sezonunda ligdeki 25. sezonunda ilk kez küme düsmüs, 1983-84 sezonunda 1. Ligde Sampiyon olarak bir yil aradan sonra tekrar Süper Lige yükselmistir. 1989-90 sezonunda ikinci kez küme düsen Altay yine bir sezon aradan sonra 1990-91 sezonunda 1. Ligde Sampiyon olarak Süper Lige yükselmistir. 1990'li yillarin sonunda Izmir takimlarinin futbolda girdikleri kriz Altay'i da etkilemis ve siyah-beyazli takim 1999-2000 sezonunda küme düsmüstür. 2001-02 sezonunda 1. Ligde 3. kez Sampiyon olarak Süper Lige yükselmistir. 2002-03 sezonunda bir kez daha 1. Ligde boy gösteren takim ayni sezon küme düsmüs ve bir daha yükselememistir. 2010-11 sezonunda 1. Ligden 2. Lige düsen takim, 2014-15 sezonunda 3. Lige düstü. 2016-17 sezonunda 3. Ligde grubunu 2. sirada tamamlayan Altay, 2. Lige yükselmek için Play Off oynamaya hak kazandi. Play Off yari finalinde Çorum FK'yi geçen Altay, final maçinda Kocaelispor'u penaltilarla yenerek 2. Lige yükseldi. 2017-18 sezonunda 2. Lig Beyaz Grupta Sampiyon olarak 1. Lige yükseldi. 3 sezon boyunca 1. Ligde mücadele eden Altay 2020-2021 sezonunu 5. sirada bitirdi ve play-off turunda yari finalde Istanbulspor'u final maçinda ise Altinordu'yu 1-0 maglup ederek 18 sezon aradan sonra Süper Lige sampiyon olarak yükseldi. Altay, profesyonel liglerin kuruldugundan bu yana (1959) 62 sezon boyunca profesyonel liglerde mücadele eden 7 takimdan biridir. Türkiye Kupasi'nda Altay Türkiye Kupasi'nda 7 kez final oynayip 2 kez kazanan Altay Spor Kulübü ayni zamanda bu kupayi Anadolu'ya tasiyan ilk takimdir. 1963-64 sezonunda oynanan Türkiye Kupasi final maçinin ilk ayaginda Galatasaray ile 0-0 berabere kalan Altay, ikinci maçin tarihinin Futbol Federasyonu tarafindan degistirilmesine tepki göstererek rövans maçina çikmamis ve Galatasaray'a hükmen maglup olmustur. 1966-67 yilinda ikinci kez finale yükselen takim ezeli rakiplerinden Göztepe ile 2-2 berabere kalmasina ragmen, dönemin uygulamasi nedeniyle kura ile ilk sampiyonlugunu kazanmistir. Bir sonraki sezon da finale yükselen Altay rövansta Fenerbahçe'yi 1-0 yenmesine karsin, ilk maçi 2-0 kaybettigi için ikinci olmustur. 1971-72 sezonunda finalde Eskisehirspor'a kaybeden Altay, 1978-79 sezonunda bir kez daha Fenerbahçe'yle karsi karsiya gelip ilk maçi 2-1 kazandiysa da, rövansi 2-0 kaybederek yine ikincilikte kalmistir. Bir sezon sonra Galatasaray'i 1-0 ve 1-1 ile geçerek hem tarihinde ikinci kez Türkiye Kupasi sampiyonu olmus, hem de 1964 sezonundan kalma hesabi da kapatmistir. 1985-86 sezonunda 7. kez final oynayan siyah beyazlilar Bursaspor'a 2-0 yenilmislerdir. Altay, Türkiye Kupasi'nin en basarili 5. takimi olma unvanini korumaktadir. Cumhurbaskanligi Kupasi'nda Altay 1966-67 sezonunun Türkiye Kupasi sampiyonu Altay ayni sezonun Lig sampiyonu Besiktas'a 29 Haziran 1967'de 1-0 yenildi. 1979-80 sezonunda ayni unvanla çiktigi kupada bu defa Trabzonspor'a 3-0 yenildi. Basbakanlik Kupasi'nda Altay 1971-72 sezonunda finalde Türkiye Kupasi'ni kaptirdigi Lig ikincisi Eskisehirspor'a bu kupada da yenilen Altay 1978-79 ve 1985-86 sezonlarinda ise Galatasaray'a karsi kaybetti. TSYD Kupasi'nda Altay TSYD Izmir subesi tarafindan düzenlenen kupada, 2012 yilinda aldigi son kupa ile bu kupayi 18 kez müzesine götürmüstür. Bu kupayi en fazla kazanan Izmir takimidir. Avrupa Kupalari Tarihi UEFA Kupasi'nda ilk kez mücadele eden Türk takimi Altay'dir. Ayni zamanda Kupa Galipleri Kupasi'na katilan ilk Anadolu kulübü yine Altay Spor Kulübü'dür. UEFA Kupasi ve Kupa Galipleri Kupasi'nda üçer kez, Balkan Kupasi'nda 2 kez ve Inter-Toto Kupasi'nda 1 kez olmak üzere, 9 sezon Türkiye'yi Avrupa'da temsil etmistir. 1918 yilinda Altay, Italyan kulübü Garibaldi'ye karsi yaptigi karsilasmayi 10-0 gibi bir skorla kazaninca buna çok sinirlenen Italyan General Konsoloslugu, Garibaldi Futbol Kulübü'nün faaliyetine son verir. Bu konu 167 defa okunmuştur. 
|
Altay Spor Kulübü, 16 Ocak 1914'te Izmir'de Altay Idman Yurdu adiyla kurulan, özellikle futbol dalinda etkinlik gösteren spor kulübüdür.
